Selçuk, Efes’siz Selçuk olabilir mi ya da Kurşunlu şelalesi olmadan Antalya”yı, Kız kulesiz Üsküdarı, çinisiz Kütahya’yı düşünebilir misiniz? Biri size bir gün Haydi Mimar Sinan’ın köprülerini yıkalım, çok dar üzerinden araba geçmiyor, yerine daha modern betonarme bir köprü yapalım derse, yüreğiniz sızlamaz mı? Benim sızlar.
Ve son bir yıldır da sızlıyor. İngiltere’de oturduğumuz köy Thames Nehri’ne çok yakın. Çoğu zaman yürüyüşlerimi nehire ve nehir üzerindeki Northmoor setine kadar yapar dönerim. Setin akşam üzerleri seyrine doyum olmaz (Aşağıdaki resme bakınız).
İngilizler orta çağlardan itibaren nehirler üzerine setler yapmışlardır. Bu setler, hem nehrin akışını düzenleyerek selleri önlemekte hem de nehirde seyreden botlar için geceleri geçirebilecekleri bir sığınak oluşturmaktadır. Ayrıca suyun içindeki erimiş oksijeni artırmaktadır.
Bahsettiğim Northmoor Seti sadece basit bir set değil. Sanayi devriminden önce karayolu ve demiryolu yoktu ve Appleton’a tüm erzaklar ve malzemeler nehir yoluyla geliyordu ve bu setin mümkün kıldığı küçük bir nehir limanı aracılığıyla köye taşınıyordu. Ayrıca, bu set, İngiltere’de kalan eski stilde sırf ahşap kullanılarak yapılmış ve set kenarındaki evde ikamet eden bir set görevlisi tarafından işletilen son setlerden biri. Northmoor seti, 1995’te restorasyon gördü ve bugünden itibaren en az 50 yıl hiç masraf çıkarmadan çalışabilecek durumda.
İngiltere Çevre Ajansı bu setleri birer birer yıkıp, yerlerine tam otomatik betonarme setler inşa ediyor. Gerekçe olası selleri daha hızlı önlemek ama setin manuel olarak kapanmasıyla, otomatik kapanması arasında süre olarak hiçbir fark yok. Demek ki bu gerekçe olamaz. Bu gerekçe tutmayınca bu defa bize gelip, iş sağlığı ve güvenliği açısından değiştiriyoruz dediler. Tutulmuş kayıtları araştırdık. Setler kurulduğundan bu yana hiçbir set görevlisi yüzyıllardır hiçbir iş kazası geçirmemiş, manuel çalıştırma sırasında elini bile inciten olmamış.
Çevre Ajansı, bu setin otomatizasyonu için tam 3 milyon Sterlin harcayacak. Bu arada köyümüzden her gün büyük tonajlı kamyonlar geçecek. Daracık yollarda, bu kamyonlar büyük ihtimalle, 1200 yıllarına kadar dayanan tarihi evlere zarar verecek.
Bizler, Appleton sakinleri olarak bu setin modernizasyonunu istemiyoruz. Bugün ekonomik krizde olan ve tüm kamu harcamalarının kısıldığı İngiltere’de böyle gereksiz bir projeye 3 milyon Sterlin gibi yüksek bir rakamın harcanması israftır, yazıktır. Bu para eğer mutlaka harcanak ise eğitim ve sağlık alanlarında harcanmalıdır.
Bu bloğu okuyan tüm okuyuculardan aşağıdaki linke tıklayarak Set’in Durdurulması kampanyamıza bir imza ile destek vermesini rica ediyoruz. Yerel tarihi dokuların, kültür miraslarının nerede olursa olsun yok edilmesine karşı mücadelemize Türkiyeden çok uzakta da olsa Türk dostlarımızdan birer imza rica ediyorum. Aşağıda, setin yanındaki düzlük alanda bugün gerçekleştirdiğimiz, imza kampanyasının bir resmini görebilirsiniz.
Amacımız 100.000 imza toplayarak konuyu parlamentoya taşımak.
El ele dünyadaki tüm tarihi ve kültür miraslarımızı koruyalım ve kimlere yarayacağı açıkça belli olmayan gereksiz devlet harcamalarına dünya halkı olarak karşı çıktığımızı hep birlikte gösterelim.
http://www.ipetitions.com/petition/northmoorweir/
Kayhan Yalçı 